اخبار سبزوار پيام : فرهنگی و هنری

قلم؛ انتقال دهنده تجربه قرن‌ها و فریاد ساکت

 در توصیف و اهمیت قلم که اتصال دهنده تجربه قرن‌ها و فریاد ساکت است همین بس که یک سوره از قرآن با آن نامگذاری شده و خداوند سبحان به آن سوگند خورده است.

 در بیان میزان اهمیت قلم همین بس که خداوند متعال یک سوره در قرآن را به نام قلم اختصاص داده و در آیه اول آن به قلم سوگند خورده است.« ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ؛ ن، سوگند به قلم و آنچه می نویسند.»
در تفسیر نور در تفسیر این آیه نوشته شده است:« نقش قلم از نقش زبان، شمشیر، درهم و دینار، شهرت و فرزند بیشتر است. زیرا قلم تجربه قرن‌ها را به هم منتقل می‌کند و فرهنگ را رشد می‌دهد. افراد را با قلم می‌توان خواب یا بیدار کرد. ملّتی را می‌توان با قلم،عزیز یا ذلیل کرد. قلم یک فریاد ساکت است. قلم سند رسمی است. قلم گزارشگر تاریخ است.»

شمشیر زیر پوشش قلم
مرحوم علامه طبرسی، در تفسیر مجمع البیان، در مورد قلم می‏‌نویسد:« پایه امور دین و دنیا بر دو چیز است: قلم و شمشیر و شمشیر زیر پوشش قلم قرار دارد.»
حضرت امام خمینی(ره) با ابراز اینکه شهدا را قلم‌ها می‌سازند و قلم‌ها هستند كه شهید پرورند، فرموده است:« قلم‌ها اگر در دنیا برای خدا و برای خلق خدا به کار بیفتند، مسلسل‌ها کنار می‌رود و اگر برای خدا و برای خلق خدا نباشد مسلسل ساز می‌شود. قلم، علم و بیان است که می‌تواند بشر را بسازد، نه مسلسل و نه سایر قوای تخریب کننده.»
رهبر کبیر انقلاب با تاکید بر اینکه قلم اگر ارشادی باشد، ملت را به راه راست هدایت می‌کند و می‌تواند مردم را ازانحرافات نجات دهد، فرمودند:« اگر قلم‌ها و بیان‌ها و علم‌ها و تعلیم‌ها و آموزش‌ها برای خدا باشد، مغزها را الهی تربیت می‌کنند و اگر چنان چه بر خلاف این باشد، مغزها، مغزهای غرورمند، مغزهای طاغوتی از آن پیدا می‌شود.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اردیبهشت ۷۵ با تأکید بر اینکه اصحاب قلم و كسانی كه مي‌‏نويسند و مردم نوشته آن‌ها را مي‌‏خوانند، حضوري مؤثّر، نافذ و برجسته است، اظهار کردند:« مطبوعاتي كه طريق سلامت بپيمايند و بنا بر عناد و بدجنسي نداشته باشند. اين گونه مطبوعات، در هر رشته‏‌ای قلم بزنند - سياسي باشند، فرهنگي باشند، اقتصادی باشند، درباره مسائل خارجی حرف بزنند، در خصوص مسائل داخلي حرف بزنند - و هر كاري كه بكنند، به نفع نظام حركت كرده‌‏اند. چرا؟ چون بر آگاهي مردم مي‏‌افزايند. موضع مطبوعات در جمهوری اسلامی، اين است.»

ملت باید درست حواسش را جمع کند
رهبر معظم انقلاب در دی‌ماه سال ۹۱ هم در دیدار با مردم قم با تأکید بر اینکه خود را به مسائل فرعی سرگرم نکنید چراکه دشمن حواسش جمع است، فرمودند: «اینکه به مطبوعات، به رسانه‌ها، به روزنامه‌ها، به پایگاه‌های اینترنتی که امروز رواج پیدا کرده است، هی سفارش می‌کنیم که از وارد کردن حرف‌ها و مطالب نادرست - که ذهن مردم را مشغول می‌کند - به فضای ذهنی مردم پرهیز کنید، به‌خاطر این است یک ملت باید درست حواسش را جمع کند، بداند پا کجا می‌گذارد.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار نوروزی سال ۷۷ در دیدار مردمی در حرم رضوی اظهار کردند:« عزیزان من! در داخل مرزهای ملت ما کسانی هستند که متأسفانه همان حرفی را می‎زنند که سازمان سیای آمریکا به وسیله قلم به‌‌‌مزدان خود در مجلّات و مطبوعات دنیا پخش می‌کند! یعنی میخواهند بگویند «ارتباط با آمریکا، کلیدِ حلّ است؛ تا ارتباط با آمریکا پیدا نکنید، نمی‌شود هیچ کار کرد!» عدّه‌‌‌ای هم در داخل کشور، این پیام دشمن را در روزنامه‌‌‌های خودِ ما با استفاده از فضای آزادی که خوشبختانه نظام جمهوری اسلامی به‌‌‌وجود آورده است و همه می‌توانند نظرات خودشان را بگویند، پخش می‌کنند!»

تقوا، صداقت، عفاف و انصاف نسبت به دیگران
در همین زمینه همچینین رهبر معظم انقلاب در رابطه با وظایف کسانی که قلم به دست می‌گیرند در اسفند سال ۷۹ بیان کردند:« کسی که قلم به دست می‌گیرد، باید تقوا، صداقت، عفاف و انصاف نسبت به دیگران جزو طبیعت ثانویاش بشود. من در صحبتی که اوایل امسال کردم، گفتم که بعضی از روزنامه‌ها پایگاه دشمنند. بعضی افراد تعجب کردند! من اخیراً شنیدم که اسناد سازمان سیا در خصوص نقش آن سازمان در مطبوعات قبل از ۲۸ مرداد منتشر شده است. البته من خودم آن را ندیدم؛ اما آنچه که نقل کردند، بسیار جالب است. نشان می‌دهد که چه روزنامه‌هایی با پول و هدایت و تغذیه سازمان سیا برای زمینه‌سازی کودتای ۲۸ مرداد در همین تهران پخش می‌شد. البته در جاهای دیگر هم نمونه‌هایش را دیده‌ایم: در شیلىِ دوران سالوادور آلنده، یکی از نقش‌های مهم را روزنامه‌ها داشتند؛ برای این که حکومت دو ساله آلنده را ناموفّق جلوه دهند و تمام افکار را علیه او بسیج کنند و بالاخره آن بلا را بر سرش بیاورند. البته آن روز کسی اعتراف نکرد؛ اما بعد همه فهمیدند که چه کسانی بوده‌اند و آنهایی که بر سرِکار آمدند، انگیزه‌هایشان چه بود و از کجا دستور گرفته بودند و آنهایی که زمینه‌سازی کردند، چه کسانی بودند. نمی‌شود صبر کرد تا فاجعه اتفاق بیفتد، بعد آن را کشف بکنیم. امروز باید دید و با چشم باز حرکت کرد.»
وی در این دیدار افزودند:« معتقدم اگر جامعه‌ای مطبوعات آزاد و دارای رشد و قلم‌های آزاد و فهمیده را از دست بدهد، خیلی چیزهای دیگر را هم از دست خواهد داد.»
مرحوم آل‌احمد در دهه چهل در یکی از کتاب‌هایش می‌نویسد:« زینهار تا کلام را به خاطر نان نفروشی و روح را به خدمت جسم در نیاوری؛ اگر می‌فروشی، همان بهْ که بازوی خود را، اما قلم را هرگز!.»
علی اکبر ملکی/ ایکنا

---