ترس در خبرنگاری برادر مرگ است
توان پاسخگویی به سوالات مخاطب و جسارت پرسش و پیگیری آن را باید جزو پارامترهای تعیین‌کننده در رسانه‌های معتبر دانست، چراکه بهای از دست دادن آن توان و این جسارت، کاهش اعتماد مخاطب است و احتضار رسانه.سید ناصر نعمتی در یادداشتی نوشت: آیا واقعا تعداد کشته شده‌های کرونا همان آماری است که اعلام می‌شود؟ واقعا شروع بحران کرونا اسفند بوده یا بهمن، حتی شاید دی‌ماه؛ چه کسی می‌داند؟ مشابه این سوالات را این روزها شاید شنیده باشید اما سوال اصلی این است که چرا میزان اعتماد مخاطبان به آمارهای رسمی کمتر شده و باور آنان نسبت به پیام‌های رسانه‌ای خدشه‌دار شده است؟
پاسخ این سوال یک جمله نیست و باید سهم محافظه‌کاری‌های سیاست‌ورزانه، مصلحت‌اندیشی‌های اجتماعی و رویکردهای سنتی فرهنگی را در آن به دقت تحلیل کرد، حتی نمی‌توان از تاثیر عملکرد اقتصادی کشور در این نوع نگاه به پیام‌های رسانه‌ای به‌راحتی گذشت.
ولی اگر دایره نگاه را بر مسئولیت رسانه در برابر مخاطب محدود کنیم باید به فاصله دنیای رسانه‌ها با مخاطبان اشاره کرد. فاصله‌ای که موجب شده توجه سردبیران خبر، بیش از «نیاز مخاطب» به «مصلحت اجتماعی» جلب شود؛ مصالحی که برخی با توصیه و دستور درباره آن تصور می‌کنند بهتر از مخاطبان می‌فهمند که چیست. این فاصله چقدر حاصل عملکرد عوامل درون سازمانی رسانه‌هاست و چقدر به عوامل برون سازمانی برمی‌گردد؟
مساله فقط آمار کشته‌شدگان کرونا نیست، حتی درباره لیست خانوارهای مستحق دریافت یارانه هم احتیاط وجود داشت، درست مانند حقوق‌های نجومی که هنوز مخاطب نتوانسته تکلیفش را با پیام‌هایی که به او داده شد، مشخص کند. اگر قرار باشد این ابهامات به دلایل سیاسی اجتماعی یا حتی فرهنگی و اقتصادی در ذهن مخاطب رسوب کند و او نتواند نیاز خود را برای پاسخگویی به سوالاتش در اظهارنظرهای مسئولان یا پیام‌های رسانه‌ای پیدا کند این نیاز او بی‌پاسخ نخواهد ماند و بالاخره رسانه‌ای وجود دارد که به سوالات او بپردازد؛ فرآیند اعتبارزدایی از یک رسانه و اعتبارزایی برای رسانه‌ای دیگر از همین‌جا شروع می‌شود.
توان پاسخگویی به سوالات مخاطب و جسارت پرسش و پیگیری آن را باید جزو پارامترهای تعیین‌کننده در رسانه‌های معتبر دانست چراکه بهای از دست دادن آن توان و این جسارت، کاهش اعتماد مخاطب است و احتضار رسانه. پس‌زمینهٔ این کوشش، همکاری و سعه‌صدر مسئولان است. تاب‌آوری پایین فلان مسئول در برابر گزارش انتقادی، محدودیت‌های نوشته و نانوشته برای تولید محتوا و اعتراض و شکایت نهادها برای عقب راندن یک رسانه از گزارش‌ها و خبرهایش چه نتیجه‌ای را رقم می‌زند؟ ترس از اعتراض، اشتباه یا شکایت.
مطالبه عملکرد آرمانی از رسانه‌ها در شرایط غیرآرمانی «ماموریت غیرممکن» است پس باید بپرسیم چارهٔ سقوط نمودار باورمندی اجتماعی به اظهارنظرها یا پیام‌های رسانه‌ای چیست؟ وقتی رسانه‌ها سرگرم موانعی هستند که صراحت و جسارت خبرنگاران و نویسندگان را می‌گیرد نه تنها در بحران نمی‌توانند آگاهی‌بخش و چاره‌ساز باشند بلکه خود نیز دچار بحران اعتبار می‌شوند. ترس در خبرنگاری، برادر مرگ است.
*سید ناصر نعمتی
گفتنی است جناب آقای نعمتی یکی از روزنامه نگاران مطرح و شناخته شده خراسان رضوی است و در حال حاضر مدیریت یکی از خبرگزاری های این استان را نیز بر عهده دارد.
نظرات شما
0 نظر در صف تاييد است.
