اخبار سبزوار پيام : فرهنگی و هنری

محمد عبدالله زاده ثانی کارشناس باستان شناسی سبزوار می گوید : موسیقیدانان قدیم برای هر روز نوروز یک آهنگ ساخته اند تا روز ششم که به نام های نوروز خارا، نوروز عرب، نوروز بزرگ و نوروز کیقبادی نام گذاری کرده‌اند. وی افزود : با ورود اسلام به ایران و پذیرش این آئین اسمانی مردم مسلمان ایران، فرهنگ غنی باستانی خود را با دین اسلام ادغام کردنددر حالی که قبل ازاسلام مردم بر سر سفره تحویل سال می نشستند و اوستا می خواندند و سال نو را آغاز می کردند.
وی ادامه داد : در دوران باستان سفره هفت سین ،هفت شین نام داشته و شامل شیرینی ، شهد ،شراب وغیره بوده است که بعد ها با مسلمان شدن مردم این سرزمین باستانی هفت سین جای هفت شین را گرفت.
درگذشته نه چندان دور بر سر سفره هفت سین علاوه بر قرآن و آیینه، کشمش، نخود، پول، بره ، تخم‌مرغ و جوز (گردو) هم می گذاشتند.
وی از رسم و رسومات خاصی که مردم سبزوار در ایام نوروز داشته و برخی آز انها تا به امروز نیز ادامه یافته هم چنین گفت : رسم بود شب عید بزرگترها غذا برای کوچکترها و فامیل می‌بردند که آنها فردا صبح اول به خانه‌ بزرگترها بیایند و به این غذا که ممکن بوده هر چیزی باشد پای می‌گفتند.
به گفته وی ، برای غذای شب عید دو وعده پلو می‌خوردند بعضی ها برنج را با رشته آش که تفت داده شده بود و به آن خُشت تلی می‌گفتند مخلوط می‌کردند و پلو درست می‌کردند.
بعد از تحویل سال رسم بود دختربچه یا پسر بچه ای و یا بزرگتری که خوش قدم بود اول وارد خانه می شد تا خانه تا پایان سال برکت داشته باشد وعید دیدنی ها دو ،سه روز اول عید بود و مردم سعی می‌کردند در همین سه روز نخست دید و بازدید خود را بروند و پس دهند.
وی ادامه داد : کوچکترها وقتی به خانه بزرگترها می‌رفتند بزرگترها به آنها عیدانه می‌دادند، که به نام بُت بُتی مشهور است. از گذشته در هر روستایی از سبزوار مکانی به نام عیدگاه بود که دختران و زنان در ایام نوروز به این مکان ها می‌رفتند و حلقه وار دایره می‌زدند و با دست و آواز خوانی شاد بودند و می‌رقصیدند جوانان روستا هم در ایام نوروز دور هم جمع شده و بازار بازی های محلی بین آنان گرم بود و به این وسیله خستگی یکسال را از تن خود بدر می کردند
روز سیزدهم عید هم مردم به امامزادگان یا ییلاقات می‌رفتند، مردها در آنجا کشتی می‌‌گرفتند و بعضی‌ها « پل » می‌انداختند که به نام جستان نیز مشهور است.
پختن شیرینی خانگی، خرید مخصوص ایام نوروز ، خانه تکانی و پختن غذای شب عید از جمله کار هایی است که مردم سبزوار امروز در ایام نزدیک به نوروز انجام می دهند، در این روزها تمام شهر در جنب و جوش است در خیابان های اصلی شهر که محل خرید مردم است به قول معروف جای سوزن انداختن نیست. در هر ساعت از روز از هر کوچه ای که می گذری جمعی از بانوان را می بینی که یا با دستی پر از بازار برمی گردند ویا در حال و هوای خانه تکانی اند و تلاش دارند تا قبل از لحظه تحویل سال همزمان با نو شدن سال با تکاندن گرد و غبارهایی که در طی یکسال شاید فرصت زدودن آن را از خانه و زندگی خود نیافته اند و نو کردن وسایل کهنه چهره ای نو به زندگی خود ببخشند. مردم سبزوار در شهر و روستاهای این شهرستان هنوز به آداب و رسوم زیبای گذشتگان در ایام نوروز پایبندند هنوز کوچکترها در عید از بزرگترها عیدی می گیرند بزرگترها روز اول عید را در خانه می مانند تا کوچکترها به دیدار آنها بیایند و مردم سعی می کنند در چند روز اول عید دیدو بازدید ها را انجام داده و پس از آن راهی مسافرت می شوند. برخی از انها که سال را در خانه نو می کنند هنوز اعتقاد دارند پس از لحظه تحویل سال اگر فردی خوش قدم وارد خانه آنها شود سال خوبی را آغاز خواهند کرد و بعضی هم سال خود را در کنار امامزادگان و اماکن مقدس شهر و روستاها اغاز می کنند تا به این ترتیب سالی توام با خوشی و سلامتی و برکت را در پیش داشته باشند . همه این رسم و رسومات در ایام خاصی همچون نوروز ،شب چله ،چهارشنبه سوری ،سیزده بدر و مانند آن بهانه ای است برای همبستگی مردم و رسم زیبای ایرانی که خانواده را همیشه در کنار هم می خواهد آن هم خانواده ای بزرگ با وجود پدربزرگ ها و مادربزرگ ها ،فرزندان و نوه ها و اقوام و خویشان و همراه با احترام به بزرگترها که از گذشتگان و نیاکان برای ما به یادگار مانده و دین مبین اسلام هم بر این رسم مهر تایید زده و باید تلاش کنیم همچون امانتداری امین این رسوم و آئین های پر معنا را به آیندگان خود منتقل کنیم.
خبرنگار باشگاه خبرنگاران