اخبار سبزوار پيام : اجتماعی

نگاهی به آداب و رسوم مردم سبزوار در روز سیزده بدر

 سیزده فروردین كه در تقویم ایران روز طبیعت نام گرفته، بهترین زمان برای اجرای تاكیدات قرآن كریم در مورد گردش در زمین و تفكر در طبیعت است.
  
به گزارش سبزوارپیام به نقل از ايرنا، سیزدهمین روز نوروز در فرهنگ مردم دیار سربداران، همچون دیگر نقاط كشور 'سیزده به در' نام گرفته كه روز بیرون شدن از خانه و پناه بردن به دامان سبز طبیعت است.

مردم شهرستان های سبزوار، داورزن، جوین، جغتای و خوشاب از چند روز مانده به 'سیزده به در'، با برنامه ریزی و مهیا كردن توشه و خوراكی خود را برای سفر یك روزه به سرسبزترین نقاط شهر و روستای منطقه آماده می كنند تا این روز را همراه فرزندان و با اقوام و خویشان در طبیعت بگذرانند.

یك محقق و باستان شناس در باره آیین 'سیزده به در' به خبرنگار ایرنا گفت: در تداوم جشن های ایرانیان، نوروز گل سرسبد جشن هاست كه مردم این سرزمین با برگزاری 'چهارشنبه سوری' به پیشواز آن رفته و آخرین روز نوروز را با عنوان 'سیزده به در' با گذراندن در طبیعت جشن می گیرند.

محمد عبدالله زاده ثانی افزود: این رسم كهن همچون دیگر آیین ها برگرفته از باورهایی است كه از دیرباز وجود داشته و سینه به سینه و نسل به نسل انتقال یافته است.

وی گفت: اعتقاد برخی بر این است كه روز 13 فروردین زلزله عظیمی رخ داده و در اثر آن عده زیادی مجروح شده و یا از بین رفته اند به همین دلیل مردم این روز را نحس دانسته و از خانه ها بیرون می رفته اند.

وی اظهار داشت: طبق اعتقادی دیگر، خلقت زمین در شش روز آغاز فروردین ماه انجام شده، پنج روز نخست مقدمه خلقت و در روز ششم (روز خرداد) آفرینش زمین كامل شده و این اعتقاد سبب شد تا گذشتگان ما در این ایام به جشن و سرور پرداخته و در روز 13 فروردین به دامان طبیعت بروند.

این كارشناس به ذكر نقل قولی از 'علی بن زید بیهقی' در تاریخ بیهقی پرداخت و گفت: در قرن ششم قمری بر اثر سرمای شدیدی كه حادث شد مردم به ناچار به سوزاندن استخوان مردگان روی آوردند و در اثر این سرما آذوقه و كاشته های مردم از بین رفت.

عبدالله زاده ثانی افزود: به همین سبب این باور در آنان ایجاد شد كه سبزینه ها را برای مصون ماندن از سرمای احتمالی، داخل خانه پرورش داده و در سیزدهمین روز فروردین آن را به دامان طبیعت بازگردانند.

وی اظهار داشت: همچنین در آیین زرتشت زمین پاك و دارای قداست بوده و مردم اجازه مدفون كردن چیزی را در آن نداشتند و آتش نیز دارای مقام قضاوت و پاك بوده كه این عقاید به همراه دیگر اعتقادات به جا مانده از گذشتگان به هم گره خورد و سبب شد مردم ایران زمین به طبیعت احترام بگذارند و این روز را در طبیعت سپری كنند.

وی با بیان اینكه برخی از آیین های اجرا شده در این روز برخاسته از فرهنگ عامه است، افزود: در این روز بسیاری دختران كه براساس اعتقادات مذهبی از خانه خارج نمی شده اند یكدیگر را ملاقات كرده و دختران در آستانه ازدواج با گره زدن سبزه و خواندن ورد، آرزوی ازدواج می كردند.

عبدالله زاده به اجرای رقص آیینی چوب بازی و آیین هنری اسب چوبی در این ایام اشاره كرد و گفت: اسب چوبی و چوب بازی نمایشی از تمرین جنگاوری برای مبارزه با حاكمان جور وقت بوده و گذشتگان از طریق اجرای این آیین، فنون جنگی را به فرزندان خود آموزش می دادند.

او 'پل زدن' را كه به نام 'جستان' هم مشهور است از بازی هایی ذكر كرد كه مردان در این روز انجام می داده اند به این ترتیب كه مسافتی از خاك را با بیل هم زده و پس از نرم شدن، با گام های بلند از آن پریده و در اصطلاح به این بازی'پل زدن' می گفتند.

وی به رسم دیگری كه هنوز هم در این روز در روستای 'فیض آباد' شهرستان داورزن اجرا می شود اشاره كرد و افزود: در این روستا، تپه ای به نام 'سیزده به در' معروف است كه زنان در این روز به همراه كوزه ای پر آب بر بالای آن رفته و كوزه را می شكستند تا به این طریق هر وسیله كهنه و قدیمی را دور انداخته و به سوی نوآوری حركت كنند.

وی گفت: همچنین در هر روستا مكانی به نام عیدگاه بود كه روز 13 فروردین دخترها و زنان در این مكان یا خرمنگاه روستا جمع شده و به جشن و سرور می پرداختند.

وی اظهار داشت: در برخی نقاط شهرستان بنا بر یك رسم قدیمی جوانان كشتی چوخه می گرفتند كه امروز در قالب مسابقات كشتی باچوخه در روستاها اجرا می شود و برای همزمان نشدن آن در نقاط مختلف در روزهای قبل از 'سیزده به در' هم اجرا می شود.

وی خوردن آش ماست و استفاده از آجیل و تنقلات باقیمانده از ایام عید نوروز را هم در روز 'سیزده به در' مورد اشاره قرار داد و گفت: همچنین در این روز رسم است سبزی سفره هفت سین را به دامان طبیعت برده و ماهی سفره را هم در آب چشمه یا قناتی آزاد رها می كنند كه رها سازی ماهی ها همه ساله در شهر سبزوار همراه با مراسم خاص انجام می شود.

عبدالله زاده، مقبره امامزادگان را هم از محل هایی دانست كه مردم علاوه بر ییلاقات روز 13 فروردین را در آنجا سپری می كنند.

---